Włókna przedzwojowe przywspółczulne, wywodzące się z dolnego jądra ślinowego, wychodzą z pnia mózgu wraz z nerwem językowo-gardłowym. Przechodzą do nerwu bębenkowego (nerw Jacobsona) i docierają do zwoju ucha, zlokalizowanego w dole arzmowym, za małym nerwem skalistym powierzchniowym. Zazwojowe włókna przywspółczulne wychodzą ze zwoju ucha i docierają do ślinianki przyusznej przez nerw uszno-skroniowy. Włókna przedzwojowe przywspółczulne wychodzą z jądra ślinowego górnego. Biegną do struny bębenkowej i ostatecznie łączą się z nerwem językowym (gałąź nerwu żuchwowego), by dotrzeć do zwoju podżuchwowego. Zazwojowe włókna przywspółczulne docierają przez nerw językowy do gruczołów podżuchwowych i podjęzykowych. Współczulne włókna odprowadzające tworzą synapsy w górnym zwoju szyjnym łańcucha przykręgosłupowego. Następnie towarzyszą naczyniom tętniczym i ostatecznie docierają do gruczołów ślinowych przez gałęzie nerwu żuchwowego (5).
Kompleks gruczołów ślinowych składający się z trzech par głównych gruczołów ślinowych: śliniaki przyusznej, podżuchwowej i podjęzykowej oraz liczne (600-1000) drobne gruczoły ślinowe. Zlokalizowane są one w błonie podśluzowej jamy ustnej (gruczoły wargowe, policzkowe, podniebienne i językowe) (3). Główne gruczoły ślinowe wytwarzają ponad 90% całkowitej wydzieliny (4). Gruczoły ślinowe składają się z miąższu nabłonkowego i tkanki łącznej tworzącej zręb, który otacza gruczoł, tworząc torebkę i penetrując miąższ wraz z naczyniami i nerwami, dzieląc go na płaty i zraziki. Miąższ składa się z jednostek wydzielniczych, utworzonych z komórek produkujących wydzielinę surowiczą, śluzową lub mieszaną. Połączone są one systemem przewodów rozgałęzionych i kończą się w przewodzie głównym. Pomiędzy błoną cytoplazmatyczną komórek a blaszką podstawną znajdują się komórki mioepitelialne o działaniu kurczliwym, które ułatwiają przepływ śliny (5). Ślinianki przyuszne są najbardziej obszernymi gruczołami ślinowymi i znajdują się w okolicy przyusznej, między mięśniem mostkowo-obojczykowo-sutkowym i żwaczem, poniżej zewnętrznego przewodu słuchowego, nad tylnym brzuchem mięśnia dwubrzuścowego, za i przed gałęzią żuchwy.
Leczenie pacjentów z problemem ślinotoku jest wielokierunkowe i obejmuje leczenie zachowawcze (np. przenośne aspiratory, kołnierze lub zagłówki w celu optymalizacji postawy głowy i szyi, rehabilitacje jamy ustnej itp.), terapię lekami doustnymi, dogruczołowe iniekcje toksyny botulinowej, radioterapię oraz interwencję chirurgiczną (7).
Farmakoterapia obejmuje głównie leki antycholinergiczne. U pacjentów z chorobą Parkinsona, zwłaszcza we wczesnych stadiach choroby, optymalizacja terapii dopaminergicznej może skutkować poprawą klirensu śliny. W ciągu ostatnich dwóch dekad stosowanie toksyny botulinowej stało się coraz bardziej popularne, a podawanie jej do gruczołów stanowi ważną alternatywę dla doustnej terapii lekowej. Opcje chirurgiczne i radioterapia są zarezerwowane dla przypadków słabo reagujących lub opornych na leczenie farmakologiczne.
Wyniki metod nieinwazyjnych, takich jak fizjoterapia, biofeedback, czy akupunktura są niewystarczająco skuteczne.
Iniekcje toksyny botulinowej do gruczołów ślinowych stanowią łatwą i skuteczną metodę radzenia sobie z problemem nadmiernego ślinienia. Toksyna botulinowa wstrzykiwana do gruczołów ślinowych blokuje uwalnianie acetylocholiny z przywspółczulnych zakończeń nerwowych, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia ilości wydzielanej śliny. Wyniki licznych badań klinicznych wykazały skuteczność i bezpieczeństwo toksyny botulinowej w leczeniu ślinotoku.